هجدهمین نشست بررسی کتاب انسان 250 ساله با موضوع فصل چهاردهم، امام موسی کاظم (علیه السلام)، با حضور دکتر موسی نجفی و اعضای خانه بیداری در تاریخ چهارم شهریور تشکیل شد.

نجفی در این جلسه، نخست به ذکر ویژگی های دوره عباسی از جمله فزونی فتوحات پرداخت و گفت: «نظامهای سیاسی مانند کوه هستند که از یک نقطه شروع می شوند و پس از آن به یک اوج می رسند. مثلا ما اوج حکومت صفویه را در شاه عباس می بینیم یا دوره ناصرالدین شاه اوج حکومت قاجار است. اوج دوره ی عباسیان هم در دوران حکومت هارون الرشید می باشد. در این دوره حکومت در اوج قدرت قرار دارد به طوری که همه چیز از جمله ثروت، علم و حتی زهد در خدمت قدرت عمل می کنند.»

دوران امامت امام کاظم (علیه السلام) همزمان با چهار خلیفه عباسی است که آخرین آن ها هارون است. با وجود شرایط سختی که در آن دوره حاکم بود ولی ویژگی بارز دوران امامت ایشان، امتداد خط جهاد تقیه گونه در طول 35 سال است. هدف این جهاد اولاً تبیین اسلام ناب و ثانیاً حاکمیت سیاسی در جامعه اسلامی بود.

نجفی در تبیین حرکت تقیه گونه امام کاظم (علیه السلام) گفت: «تشکیلات امام در حد قیام مسلحانه نبود به همین دلیل ایشان روش مبارزه مسلحانه را قبول نداشتند. با این وجود هارون متوجه اقدامات امام بود و از همه روش های کنترل یک انسان از جمله فریب، تهدید، تطمیع و ... استفاده کرد. این مسئله هم بسیار اهیمت دارد که عباسیان همیشه به دنبال مشروعیت بخشیدن به خود بودند. تلاش آن ها را می توان در برخورد هارون با امام کاظم (علیه السلام) در رابطه با فدک و خطاب هارون به پیامبر در هنگام سلام دادن مشاهده کرد که البته با درایت امام، خلیفه با شکست مواجه شد.»

نجفی در پایان به این نکته فلسفه تاریخی فصل اشاره کرد: «تا کلیت یک جریان شناخته نشود، جزئیات آن هم خوب فهمیده نخواهد شد. به همین دلیل اگر جریان امامت را نفهمیم، رفتار تک تک ائمه و حوادث جزیی را متناقض درک خواهیم کرد. ما بعضی وقت ها میخواهیم از حوادث جزیی، حکمی کلی را بفهمیم. در واقع به نوعی می خواهیم در تاریخ از روش قیاسی استفاده کنیم که این تاریخ را به اشتباه می اندازد. زیرا برخی وقایع قابل تعمیم نیستند و منحصر به فرد اند. مثلا اگر جریان امامت را بلد نباشیم دلیل بسیاری از رفتارهای امام کاظم مانند ممانعت ایشان از مبارزه مسلحانه را متوجه نخواهیم شد.»